Rozkruszki

Rozkruszki, są to małe (długości 0,2-1,2 mm), trudno dostrzegalne gołym okiem szkodniki. Należą do rodziny roztoczy (Acarina). Ciało ich jest koloru beżowobiałego, z odcieniem różowym lub fioletowym. Przez pancerzyki prześwitują ciemne plamy przewodu pokarmowego.

Rozkruszki zagnieżdżają zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, w tym także w przetworach i artykułach fermentujących (wino, piwo, miód, sery), przy czym różne gatunki żerują na różnych pokarmach. Najbardziej znany jest rozkruszek mączny (Acarus siro).

Szkodniki te najlepiej rozwijają się w temperaturze pokojowej, mogą jednak rozmnażać się i intensywnie żerować także w temperaturze 3-9°C, a więc niższej niż większość owadów – szkodników artykułów spożywczych.  Roztocze potrzebują jednak stosunkowo dużej wilgotności – nie rozwijają się, gdy jej wartość spadnie poniżej 65%. W optymalnych warunkach, czyli w temperaturze około 25°C i wilgotności względnej powietrza 75-80%, cykl rozwojowy jednego pokolenia rozkruszka mącznego trwa około 10 dni. Ponieważ owady te są stosunkowo płodne, w sprzyjających dla nich warunkach w krótkim czasie produkt może być tak porażony, że będzie jedną masą poruszających się roztoczy.

Ich szkodliwość polega głównie na zanieczyszczaniu żywności wydalinami i resztkami pancerzyków oraz jej zagrzewaniu i zawilgocaniu. W tak uszkodzonej żywności liczne bakterie i grzyby znajdują sprzyjające warunki rozwoju. Resztki sztywnych, ostrych, pokrytych szczecinkami pancerzyków połknięte wraz z zanieczyczczoną żywnością, nie są trawione w przewodzie pokarmowym zwierząt wyższych i człowieka, mogą powodować podrażnienia i zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Odchody roztoczy zawierają guaninę i skleroproteidy (związki nieprzyswajalne dla wyższych organizmów), są higroskopijne (pochłaniają wilgoć z otoczenia) i stanowią doskonałą pożywkę dla mikroorganizmów. Ponadto roztocze wydzielają toksyczne substancje z gruczołów, umieszczonych na tylnej części ciała. Nadają one zaatakowanej żywności specyficzny, nieprzyjemny zapach.

Produkty silnie porażone przez rozkruszki należy bezwzględnie wyrzucić, ponieważ nie nadają się ani do spożycia, ani na paszę dla zwierząt. Nie powinno się ich przetwarzać, gdyż substancje toksyczne i zapachowe mogą przechodzić do przetworów (np. do alkoholu robionego z suszonych, zaatakowanych przez roztocze owoców).