Tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana) 

Tasiemiec karłowaty

Tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana) – należący do tasiemców, kosmopolityczny pasożyt tylnej części jelita cienkiego człowieka. Występuje bardzo często w krajach o klimacie ciepłym i suchym, gdzie infestacja u dzieci może osiągać nawet 10%. W Polsce inwazje tego pasożyta rejestrowane są sporadycznie. Pasożyt ten stanowi rzadki przykład tasiemca, którego rozwój przebiega w ciele jednego żywiciela, wyeliminowany jest żywiciel pośredni. Tasiemiec ten odznacza się wyjątkową dla Cestoda możliwością rozwoju monoksenicznego. Pełny cykl rozwojowy odbywa się w kosmkach i świetle jelita cienkiego człowieka. Do zarażenia dochodzi poprzez zabrudzone kałem ręce, pożywienie lub zabawki.

Morfologia

Długość strobili dojrzałych tasiemców waha się w granicach 2-8 cm. Kulisty, mały skoleks uzbrojony jest w pojedynczy wieniec 20-28 małych haków. Na brzegach skoleksu rozmieszczone są 4 przyssawki. Liczba proglotydów waha się od 100 do 800. Charakterystyczną cechą proglotydów jest zawsze większa szerokość niż długość oraz jednostronne położenie zatok płciowych. W członach hermafrodytycznych znajdują się trzy liniowo ułożone jądra, krótka torebka cirrusa, trójpłatowy jajnik położony centralnie i leżący za nim mały zbity żółtnik. Proglotydy maciczne wypełnia workowata macica zawierająca 80-180 lekko owalnych żółtawych jaj o wymiarach 50-53 um x 37-41 um.

Cykl rozwojowy

Jaja uwalniają się w jelicie żywiciela przez odrywanie się i pękanie ostatnich członów. Onkosfera, uwolniona z otoczek, w kosmkach jelitowych człowieka przekształca się w następne stadium rozwojowe – cysticerkoid. Przeobrażenie w cysticerkoid we wnętrzu kosmka jelitowego odbywa się w ciągu 93-96 godzin (około 4 doby). W czasie następnych 9-50 godzin cysticerkoid wydostaje się z rozpadającego się kosmka do światła jelita. Cysta otaczająca skoleks odpada w świetle jelita, uwalniając skoleks, który przytwierdza się do błony śluzowej jelita i w ciągu 10-20 dni rozwija się w strobilarną postać tasiemca. Po upływie 30 dni od zarażenia stwierdza się jaja tasiemca w kale. Żywotność postaci dojrzałej trwa kilka tygodni. Inwazja utrzymuje się długo dzięki łatwości odnawiania się populacji pasożytów, głównie w wyniku uproszczenia cyklu rozwojowego poprzez wyeliminowanie żywiciela pośredniego, co sprzyja samozarażeniu. Niekiedy może zachodzić tzw. autoendoinwazja polegająca na przekształceniu się uwolnionych w jelicie onkosfer w cysticerkoidy, a następnie w dojrzałe tasiemce, u tego samego osobnika żywicielskiego. Formą inwazyjną są jaja tasiemca, które trafiają do organizmu człowieka drogą pokarmową. Dzieci zarażają się hymenolepiozą częściej i intensywniej. U osób dorosłych intensywność zarażenia jest zwykle niewielka, a objawy kliniczne skąpe. U dzieci liczba wydalanych z kałem jaj tasiemca ulega okresowym wahaniom, często w zależności od stanu zdrowia dziecka.

Objawy zarażenia

Osłabienie organizmu związane głównie z niedożywieniem prowadzi zwykle do bardzo intensywnych inwazji objawiających się utratą łaknienia, ubytkiem masy ciała, wymiotami, bólami brzucha oraz niepokojem ruchowym, drgawkami i zaburzeniami snu.

Bibliografia

Bibliografia:

1)G. Bartosz, Nowotwory. Druga twarz tlenu. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008

2) A.Deryło, Parazytologia i akaroentomologia medyczna –  Warszawa 2002

3) W.T. Dobrzański,  Zarys Mikrobiologii dla farmaceutów. PZWL, Warszawa 1980.

4) B. Mach, K. Ulewicz, Zarys Kliniki Chorób Zakaźnych i Tropikalnych. Tom I. Wyd. AM im. Mikołaja Kopernika w Krakowie, Kraków 1986.

5) W. Brühl, R. Brzozowski, Vademecum lekarza ogólnego. PZWL, 1983.

6) dr H. Clark, Kuracja życia.